Vrijwillig verloop is een van de grote boosdoeners in de werkwereld. In deze tijd waarin de werkgever niet altijd meer in de machtspositie staat, is het belangrijk om goed te kijken naar de motivatie van jouw personeel.
Misschien ken je het wel: naar jouw idee faciliteer je de juiste dingen als leidinggevende. Je betaalt goed, hebt mooie voorwaarden en een prettige werkplek, maar toch is er sprake van te veel vrijwillig verloop. Dit kan komen doordat jouw personeel niet werkt vanuit de juiste vorm van motivatie.
We hebben namelijk lang gedacht dat motivatie een kwestie was van veel of weinig motivatie, maar eigenlijk is het een spectrum met verschillende vormen van motivatie.
De vormen links op het spectrum zullen snel opbranden en uiteindelijk iemand niet gelukkig maken, maar eerder afdoen aan geluk. De vormen rechts op het spectrum zijn wél gezond; hier kan iemand een leven lang op doorgaan. Deze zorgen uiteindelijk voor een bevrediging of vervulling van iemands psychologische basisbehoeften en zijn dus bevorderlijk voor iemands welbevinden.
Laten we eens kijken naar de verschillende vormen van motivatie en welke dingen jij dus wel of niet moet toepassen op de werkvloer.
A-motivatie
Het zit al in het woord: het is het tegenovergestelde van motivatie. Iemand heeft geen motivatie en ziet geen enkele reden om tot actie te komen. Dit kan zijn omdat iemand er geen behoefte aan heeft, het belang er niet van inziet of omdat het niet leuk is.
Extern gereguleerde motivatie
Oftewel, je komt in actie omdat er:
- Een beloning tegenover staat. Denk bijvoorbeeld aan een kind dat even stil is omdat hij/zij een iPad voorgeschoteld krijgt. Dit gaat op de lange termijn verkeerde verwachtingen schetsen en is dus motivatie puur vanuit de verwachtingen van een andere partij. Het kind ervaart zelf het doel of het nut van de handeling (stil zijn) nog niet. Op de werkvloer kan dit bijvoorbeeld gericht zijn op vakantie-uren of een bonus. (Hier zit dan wel weer de nuance in dat als mensen ambitiegericht zijn vanuit hun kernwaarden, het wel weer positief effect kan hebben.)
- Een straf tegenover staat. Dit kan bijvoorbeeld door middel van overwerken als targets niet behaald worden. Niet alleen zorg je ervoor dat mensen hun motivatie letterlijk snel afzwakt, maar ook doet het af aan hun gevoel van autonomie en dat zorgt weer voor een vermindering van het welbevinden.
Zelf-geïntrojecteerde motivatie
Dit is motivatie vanuit schuld of schaamte. Deze is wel wat meer op iemand zelf gericht, maar vanuit een gevoel dat hij/zij niet goed genoeg is. Een voorbeeld wat ik in de praktijk veel heb gezien, zijn zorgmedewerkers die enorm goed en hard voor hun cliënten rennen, maar eigenlijk met de reden zodat ze er dan wél toe doen. Iedereen doet er toe, en deze vorm van motivatie en manier van denken zorgt voor een negatief zelfbeeld met alle effecten van dien. Een goed voorbeeld zijn ook sommige mensen in de sportschool: “Als ik niet nog 5 kilo afval, dan ben ik niet goed genoeg.” Je zult ook merken dat deze vorm van motivatie vaak als een yo-yo-effect grip op iemands leven heeft, waardoor consistentie moeilijk wordt.
Deze twee vormen vallen onder de gecontroleerde vorm van motivatie en zijn dus niet duurzaam en/of gezond. Dan gaan we nu naar de autonome vormen van motivatie, deze zijn wel duurzaam en/of gezond.
Geïdentificeerde motivatie
Dit is motivatie waarbij je eigen interesse niet bij de handeling of activiteit ligt, maar het doel dat je met de handeling of activiteit bereikt, wel erg belangrijk voor je is. Een mooi voorbeeld is een baan die wellicht niet de leukste is, maar wel zorgt voor een stabiele situatie in een gezin. Of wederom het voorbeeld uit de sportschool: je vindt de handeling of activiteit niet leuk, maar het doel, namelijk gezondheid, is wel erg belangrijk voor je.
Geïntegreerde motivatie
Dit lijkt een beetje op de vorige variant, alleen hierbij verander je bepaald gedrag omdat het gewenste gedrag als onderdeel van jouw eigen identiteit wordt gezien. Ofwel: “Ik ben een sportman, hierdoor ben ik 5 dagen aan het sporten.” Of: “Ik ben iemand die rekening houdt met het milieu, dus pak ik dagelijks de fiets.”
Intrinsieke autonome motivatie
Als laatste hebben we de gezondste, meest duurzame vorm van motivatie: intrinsiek én autonoom. Een kind hoef je niet te vragen of hij/zij wil gaan spelen; dat doet een kind zelf puur omdat het leuk is, er wordt plezier gehaald uit de activiteit of handeling. Mensen komen vaak in een staat van flow waarbij ze de tijd uit het oog verliezen.
Wat nu?
Nu jij de verschillende vormen van motivatie herkent en begrijpt, kun je je best doen om de juiste vormen van motivatie te gaan faciliteren. Dit is echter wel maatwerk en vraagt soms om een individuele aanpak. Wat drijft iemand nou écht in het leven, los van de geldkwestie die nodig is om in de biologische basisbehoeften te voorzien?
Succes!