Persoonlijkheidstesten
Wellicht heb je er op werk of voor persoonlijke doeleinden wel eens een ingevuld: een persoonlijkheidstest. Je vult een aantal vragen in en vervolgens krijg je een type, een kleur of iets anders toegewezen. Het is een goede tool voor persoonlijke ontwikkeling en zelfkennis. Ik ben van mening dat het voor (bijna) iedereen erg waardevol kan zijn.
Waar kan je het voor gebruiken?
Het kan een goed middel zijn om jezelf beter te leren kennen. “Hoe reageer ik eigenlijk in bepaalde situaties?” “Welke gedragingen en neigingen heb ik?” Door jouw kwaliteiten en jouw valkuilen in kaart te brengen, worden ze vaak 1. bevestigd en 2. concreet. Vanuit daar is het veel makkelijker om actie te ondernemen. Zo kun je bijvoorbeeld meer gebruik maken van jouw kwaliteiten, maar ook jouw valkuilen makkelijker uitspreken en/of vermijden of ze proberen op te vangen en verminderen.
Je kunt de test natuurlijk ook gebruiken voor meer samenhorigheid in groepsverband. Wanneer je begrip in een team creëert waar iedereen op de hoogte is van elkaars gedragingen, neigingen, valkuilen en kwaliteiten, kunnen ze dit vaak ook meer accepteren en waarderen van elkaar! Je gaat zelfs bruggen kunnen bouwen tussen teams, waarin mensen elkaar kunnen helpen om de blinde vlekken op te vangen, of waar mensen elkaars krachten nog meer kunnen versterken! Hiervoor is wel heldere communicatie nodig.
Je zou het ook kunnen inzetten voor recruitment doeleinden. Zoek je een nieuwe topper met specifieke competenties? Vanuit een persoonlijkheidstest kun je vaak een goede voorspelling maken van iemands talenten. Zo kun je bijvoorbeeld een hoge consciëntieusheid, een score uit het Big Five model, linken aan orde, structuur en planmatigheid. Een hoge extraversie zal weer iemand zijn die sociaal erg sterk is, etc.
Welke persoonlijkheidstesten zijn er dan allemaal?
Er zijn momenteel waarschijnlijk te veel om op te noemen, met een hoop verschillende variaties, maar ik zal een paar bekende uitlichten met een uitleg erbij.
Het Big Five model
De koploper onder de persoonlijkheidsmodellen, het is het meest onderzochte model. Hier worden mensen niet in categorieën geplaatst maar krijgen ze een score op een spectrum, zo krijg je van ieder van de vijf karaktertrekken een score van 1 op 100 waar 1 laag is en 100 hoog. Het is van belang om te beseffen dat een score nooit goed of fout is; het is een kwestie van jezelf bewust maken van jouw eigen persoonlijkheid. Het geeft je een score op de volgende vijf karaktertrekken:
- Openheid (voor ervaring)
- Consciëntieusheid
- Extraversie
- Altruïsme
- Neuroticisme
Openheid gaat over de mate waarin jij open staat voor nieuwe prikkels, creatief kan denken en innovatief bent.
Consciëntieusheid gaat over de mate waarin jij gestructureerd, geordend en doelgericht te werk gaat.
Extraversie gaat over de mate waarin jij sociale prikkels nodig hebt, enthousiast en assertief bent.
Altruïsme gaat over de mate waarin jij het belangrijk vindt om behulpzaam te zijn, de harmonie te bewaren en beleefd te zijn.
Neuroticisme gaat over het ervaren van spanning en stress, en het zien van risico’s en gevaar.
Bepaalde scores kunnen weer invloed hebben op jouw gedragingen en neigingen. Hoe ze tot deze conclusie zijn gekomen? Alle woorden met betrekking tot persoonlijkheid uit het woordenboek halen, en deze samenvoegen tot er vijf overbleven. De OCEAN-kenmerken.
Het DiSC model
De bekende kleurentestjes, wie kent ze niet? Ben jij rood, groen, geel of blauw? Het DiSC model is misschien wel een van de bekendste. Eigenlijk is het geen persoonlijkheidstest, maar een meting van je gedrag. Het wordt veel gebruikt in het bedrijfsleven. Je zou hierin menselijk gedrag kunnen opdelen in vier delen.
Onthoud dat gedrag situatieafhankelijk is en mensen dus in verschillende situaties verschillende scores kunnen vertonen. Een persoonlijkheidstest zoals de Big Five is een meer accurate voorspeller, omdat persoonlijkheid in iedere situatie terugkomt.
- ROOD: De D, van Dominance. Dit gaat over controle en slagvaardigheid. Mensen die hier hoog op scoren zijn direct en maken snel beslissingen.
- GEEL: De I, van Influence. Dit gaat over sociale vaardigheden. Mensen die hier hoog op scoren kunnen iemand positief beïnvloeden in een gesprek en worden gezien als warm, aanstekelijk en optimistisch.
- GROEN: De S, van Steadiness. Dit gaat over geduld en doorzettingsvermogen. Mensen die hier hoog op scoren gaan vaak voor zekerheid en veiligheid.
- BLAUW: De C, van Compliance. Dit gaat over het nastreven van structuur en regelgeving. Mensen die hier hoog op scoren hebben behoefte aan regels en gaan goed op nauwkeurigheid en tact.
Het DiSC model is echter nooit direct getoetst aan de Big Five of de meest recente versie van de 16PF. Dit maakt de onderbouwing van DiSC minder goed. Dit betekent echter niet dat je hier geen resultaat mee kan bewerkstelligen. (De ‘i’ is van origine een typefoutje geweest maar was goed voor de marketing, dus is het erin gelaten!)
Het Enneagram
Vanuit het Latijn vertaald is Ennea 9 en Grammos is iets wat geschreven is. Vandaar de 9-puntige ster. Elk van deze 9 punten staat voor 1 persoonlijkheidsprofiel:
- De Perfectionist: realistisch, consciëntieus, grondig en principieel
- De Helper: warm, betrokken, hulpvaardig en verzorgend
- De Presteerder: energiek, optimistisch, zelfverzekerd en doelgericht
- De Romanticus: gevoelig, warm en scherpzinnig
- De Waarnemer: introvert, leergierig, analytisch en inzichtelijk
- De Loyalist: verantwoordelijk, betwijfelend, betrouwbaar en loyaal
- De Avonturier: energiek, levendig en optimistisch
- De Baas: direct, onafhankelijk, zelfverzekerd en beschermend
- De Vredestichter: ontvankelijk, goedaardig en ondersteunend
Deze 9 profielen bestaan ieder ook nog uit 3 subtypes. Je kan dit meten vanuit een RHETI-test. Onderling zijn veel van de profielen nog verbonden met pijlen, en zo neem je dus ook gedragingen van die profielen over. Dit werkt op een positieve en negatieve manier. Het is een kwestie van de pijlen volgen en kenmerken koppelen, dat maakt het makkelijk in gebruik.
Omdat er vanaf het begin af aan 9 persoonlijkheidstypen zijn vastgesteld, rijst de vraag: Waarom 9? Waarom geen 15? Waarom niet nog meer, omdat er dus niet is gewerkt met overlap of wegstrepen van niet-werkende types.
Myers-Briggs Type Indicator (MBTI)
Wederom een erg populaire test. Het wordt veel gebruikt om werknemers en atleten mee te coachen. Gebaseerd op het werk van Carl Jung. Na het invullen van een serie vragen kan men worden ingedeeld in een van de zestien persoonlijkheidstypen.
Dat de test populair is, is niet meteen een indicatie van de wetenschappelijke onderbouwing van de test. Het werk van Carl Jung zelf is namelijk ook niet wetenschappelijk onderbouwd; het is gebaseerd op introspectieve waarnemingen (hoe kijken mensen naar zichzelf).
MBTI gaat uit van de voorkeuren van een persoon op vier dichotomieën met elk twee polen:
- E/I: Extraversie / introversie
- S/N: Sensing (waarnemend) / Intuïtief
- T/F: Thinking (denkend) / Feeling (voelend)
- J/P: Judging (oordelend) / Perceiving (waarnemend)
Er is sprake van een harde scheiding, dit is weer een andere aanpak dan het Big Five model, waarbij mensen zich op een spectrum bevinden. Vanuit het MBTI model zijn er dus 16 uitkomsten. Volgens de normen van de wetenschap is dit een betrouwbare test, met een paar uitzonderingen. Met deze betrouwbaarheid geeft men aan dat een hertest grotendeels tot dezelfde antwoorden zou leiden, met uitzondering van enkele gevallen. Het is echter deze uitzondering die tot problemen leidt, aangezien er slechts 93 vragen zijn. Een simpele hertest blijkt daarom bij 50% van de deelnemers te leiden tot een ander type (Pittenger DJ 2005).
Conclusie
Er zijn een hoop verschillende testen, met een hoop verschillende uitkomsten. Echter allemaal met hetzelfde doel: meer zelfkennis, en wanneer juist ingezet, meer begrip en compassie voor de medemens. Als ik je een test mag adviseren, dan zou ik je het Big Five model aanraden, deze kan je op verschillende plekken maken. Wij bij Compalyse bieden deze test ook aan. Het is de gouden maatstaf van de persoonlijkheidstesten en andere testen dienen ook hieraan getoetst te worden.